Πόρτα, Τζιάκομο ντέλα

(Porta). Ιταλός αρχιτέκτονας (1540 – 1602). Ήταν μαθητής του Μιχαήλ Αγγέλου. Εργάστηκε στη Ρώμη και δέχτηκε την επίδραση του Βινιόλα. Από το 1573 επέβλεπε την ανέγερση του ναού του Αγίου Πέτρου. Στο διάστημα 1586 – 1593 κατασκεύασε τον κεντρικό τρούλο του ναού, στον οποίο έδωσε ελλειψοειδή μορφή, τροποποιώντας το αρχικό σχέδιο του Μιχαήλ Άγγέλου. Με βάση το σχέδιο του Βινιόλα αποπεράτωσε το ναό του Ιησού, προσθέτοντας το 1576 την πρόσοψη σε ρυθμό μπαρόκ. Η πρόσοψη αυτή αποτέλεσε και το πρότυπο καθολικών ναών του 17ου και 18ου αι. Την περίοδο 1573 – 1590 συμμετείχε στην κατασκευή του συγκροτήματος κτιρίων στο Καπιτώλιο στη Ρώμη. Πρωτότυπα έργα του Π. είναι το πανεπιστήμιο στη Ρώμη και η Βίλα Αλντομπραντίνι στο Φρασκάτι, που αποπερατώθηκε από τον Κ. Φοντάνα.